kancelaria@malanowski.eu
tel. 798 87 18 17

Przedawnienie roszczeń w umowach kredytowych

Malanowski i Wspólnicy

Na forach Frankowiczów od pewnego czasu widać rosnące zainteresowanie problematyką przedawnienia roszczeń. Ma to niewątpliwie związek z tym, że wiele umów kredytowych było zawieranych w latach 2006 – 2007 i obecnie upływa okres 10 lat od chwili ich zawarcia. W związku z tym wielu Frankowiczów – chcąc zadbać o swoje interesy i nie dopuścić do przedawnienia swoich roszczeń – rozważa podjęcie odpowiednich kroków prawnych, zmierzających do przerwania biegu przedawnienia. Pojawia się w tej materii jednak sporo wątpliwości – padają m. in. pytania, jakie czynności przerywają bieg przedawnienia, które roszczenia podlegają 10-letniemu terminowi przedawnienia? W jaki sposób można skutecznie przerwać bieg przedawnienia? W dzisiejszym wpisie spróbujemy nieco uporządkować te kwestie i odpowiedzieć na najbardziej podstawowe kwestie.

1. Na czym polega przedawnienie?

Przedawnienie – mówiąc najogólniej – polega na tym, że po upływie pewnego czasu osoba zobowiązana do zapłaty może w sposób zgodny z prawem skutecznie uchylić się od zapłaty. Tu od razu istotna uwaga – przedawnienie jest brane przez sąd pod uwagę wyłącznie na zarzut zobowiązanego. Innymi słowy, na przedawnienie trzeba się wyraźnie powołać, inaczej nie zostanie wzięte pod uwagę.

2. Przedawnienie w umowach kredytowych

Co może się przedawnić w przypadku umów kredytowych? Z punktu widzenia typowego Frankowicza przedawnieniu mogą uleć roszczenia wobec banku z tytułu tzw. świadczeń nienależnych, obejmujących w szczególności:

  • roszczenia o zwrot składek na Ubezpieczenie Niskiego Wkładu Własnego, czyli UNWW (dotyczy to niektórych banków pobierających tego typu składki);
  • roszczenia o zwrot nadpłaconych rat w przypadku roszczeń formułowanych w procesie o tzw. “odfrankowienie” kredytu;
  • roszczenia o zwrot całości zapłaconych na rzecz banku świadczeń związanych z umową, w przypadku roszczeń związanych z uznaniem umowy za w całości nieważną;

Wiele osób zadaje sobie także pytanie, co konkretnie i w jakim terminie się przedawnia? Otóż w przypadku składek na UNWW przedawnia się osobno każde roszczenie o zwrot poszczególnych zapłaconych składek i wynosi ono 10 lat od chwili zapłaty danej składki. Zatem te osoby, które swoją pierwszą składkę na UNWW (albo ratę kredytu) zapłaciły w latach 2006-2007 powinny zachować czujność, gdyż mogą mieć swoje roszczenie albo już przedawnione albo mieć ostatni moment na podjęcie działań zmierzających do przerwania biegu przedawnienia swoich składek. W przypadku pozwu o “odfrankowienie” kredytu, przedawnieniu ulega roszczenie o zwrot nadpłaty z tytułu poszczególnych rat opłacanych w przeliczeniu z CHF na PLN – dotyczy to każdego przypadku, w którym rata została przeliczona na PLN o kursie wyższym, niż kurs zaciągania kredytu. Tu należy pamiętać, że – podobnie jak w przypadku składek na UNWW – przedawnieniu również ulega roszczenie o zwrot każdej nadpłaconej raty z osobna.  Innymi słowy, jeśli ktoś np. uiścił pierwszą składkę na UNWW albo zaczął spłacać kredyt w dniu 30 listopada 2006 i do tej daty nie podjął żadnych kroków prawnych, to ryzyko polega na tym, że przedawni się po tym dniu roszczenie o zwrot nadpłaty z tego jednego miesiąca oraz roszczenie o zwrot uiszczonej w tym dniu składki na UNWW. Natomiast nic nie stoi na przeszkodzie, aby dochodzić nadpłat / składek uiszczonych później.

3. Jak można przerwać bieg przedawnienia?

W przypadku Frankowiczów, przedawnienie w sprawach UNWW / CHF można przerwać poprzez podjęcie odpowiednich czynności przed sądem. Przerwanie biegu przedawnienia jest także możliwe poprzez podjęcie postępowania przed Rzecznikiem Finansowym w trybie Ustawy z dnia 23 września 2016 r. o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich. Pozostałe działania, takie jak wezwania do zapłaty, reklamacje, wnioski do Arbitra Bankowego nie odnoszą takiego skutku i nie przerywają biegu przedawnienia.

Pierwszym i najbardziej oczywistym sposobem przerwania biegu przedawnienia jest złożenie we właściwym sądzie pozwu

przeciwko bankowi. Sporządzenie pozwu przeciwko bankowi wymaga specjalistycznej wiedzy oraz doświadczenia w prowadzeniu spraw sądowych. Wymaga także sporego nakładu pracy.

Drugim i jednocześnie popularnym sposobem na przerwanie biegu przedawnieniu może być złożenie do sądu wezwania banku do próby ugodowej w sprawie naszych roszczeń albo wszczęcie postępowania przed Rzecznikiem Finansowym. Przy ich składaniu należy mieć jednak na uwadze kilka istotnych okoliczności.

Po pierwsze, w wezwaniu sądowym, tak jak w pozwie, musi w sposób precyzyjny zostać opisane roszczenie.

Po drugie, z uwagi na masowe wykorzystywanie postępowania ugodowego, w zasadzie wyłącznie do przerywania biegu przedawnienia, sądy w ostatnich latach zaczęły w sposób nieco bardziej restrykcyjny podchodzić do skuteczności wezwań do próby ugodowej, jako narzędzia przerywającego bieg przedawnienia. Zawezwanie musi być składane w celu dochodzenia zawarcia ugody, a nie np. właśnie w celu przerwania biegu przedawnienia – dlatego w żadnym wypadku nie należy w zawezwaniu wskazywać, że składane jest w celu przerwania biegu przedawnienia.

Po trzecie, roszczenie dochodzone w postępowaniu ugodowym powinno być tożsame z roszczeniem dochodzonym następnie w pozwie.

Dlatego też – wbrew obiegowym opiniom – w naszej ocenie zawezwanie do próby ugodowej także powinno być sporządzone przez wyspecjalizowanego prawnika, zwłaszcza że podczas “właściwego” postępowania sądowego, o skuteczności przerwania biegu przedawnienia ostatecznie decyduje sąd.

Zważywszy, że Bankom do zawierania ugód się nie spieszy, w większości przypadków na końcu wszystkich dróg i działań prawnych przeciwko bankom i tak pozostaje wytoczenie powództwa.

4 komentarze - Dodaj komentarz
    • dr Janusz Malanowski -

      Z naszej praktyki wynika, że banki z reguły reagują negatywnie na składane im propozycje ugodowe, zarówno te sądowe, jak i pozasądowe. W niektórych przypadkach jednak zdarza się, że zmieniają swoje podejście po przegraniu procesu w I instancji.

  • Możliwość komentowania jest wyłączona.